Winkelinterieur als vanitasstilleven
(Rotterdams Dagblad, januari 2005)
Hebt u zin in het nieuwe jaar? Dan bent u vast vergeten dat alles
ijdelheid is en de dood nadert. De klok, het eeuwige symbool van
het vervliegen van de tijd, staat centraal in de tentoonstelling
die Job Smeets en Nynke Tynagel voor de jaarwisseling hebben ingericht
bij Galerie Vivid. Voor Vivid stopt de tijd overigens nog geenszins:
ondanks het ophouden van de gemeentelijke subsidie heeft de galerie
besloten toch zijn deuren open te houden. Hoe een en ander financieel
in het vat moet worden gegoten, dat wordt nog bezien.
Misschien kan Vivid inspiratie putten uit de winkelopstelling van
Smeets en Tynagel. Zij hebben de galerie versierd met een circusachtig
dessin op de muren, een ouderwetse winkelkast en toonbank, met daarin
keramische spaarpot eekhoorns (omdat varkens niet hamsteren en eekhoorns
wel). In de winkelkast staan lege witte keramische doosjes, en daarbovenin
dus die onheilspellende klok. Klok, commercie, lege dozen: het lijkt
erop dat Smeets en Tynagel een anti-materiële vanitasstatement
maken. Net zoals generaties kunstenaars voor hen beschouwers wezen
op de vergankelijkheid van aardse geneugten en daarmee op de naderende
Dag des Oordeels. Tempus fugit, memento mori.
De winkel is een vlucht in de tijd. Het geheel ademt de Dickensiaanse
sfeer van een snoepwinkel van een eeuw geleden. Alweer retro? Ja,
maar Smeets en Tynagel pakken hun tijdreizen in drie opzichten strakker
aan dan hoe de hausse aan retrodesign dat doet. Ten eerste proppen
ze hun presentaties niet vol. Ten tweede hebben ze een neus voor
beelden die veel associaties oproepen. Nu oud-Engels, andere keren
waren het fantasy objecten, gouden hamers en sikkels, of een complete
vikingenshow.
Ten derde werken ze met een minimum aan kleur. Bronskleurige fantasy-kasteelvormige
kandelaars, vikingschepen van donker hout, en deze winkel zo wit
als een geestverschijning. Steeds zijn het verleidelijke werelden,
die Smeets en Tynagel meteen genadeloos ontmaskeren als zijnde onecht,
geholpen door het onrealistische kleurpalet. Ook deze winkel is
een maskerade: de keramische cadeautjes zijn leeg, de kast is van
karton gemaakt, en de klok, die zo streng boven deze display van
geglim uittorent, staat stil. Zo leeg is commercie, zeggen dus Smeets
en Tynagel, die het zelf toch moeten hebben van mensen die hun spulletjes
kopen. Ook hun naamgeving zou je als moralistisch kunnen opvatten:
ze noemen zich Studio Job.
Maar, moraliserend design of niet, zelf zijn ze allesbehalve vies
van ijdelheid. Als volleerde fotomodellen duiken ze graag modieus
gekleed en gekapt op in fotoreportages over hun meubels. Vorig jaar
stonden ze zelfs closeup op een cover van een glossy. Het zijn net
kameleons: moeiteloos shoppen ze langs alle beeldculturen die maar
enige nostalgie te leveren hebben en blazen dit op tot grote hoogtes,
terwijl ze toch de 'cool' behouden van moderne vormgeving door overdaad
achterwege te laten.

Studio Job, t/m 23 januari 2005, Galerie Vivid, William Boothlaan
17 a Rotterdam. Di-zo 12-18 uur. www.vividvormgeving.nl
|