Borduren is weer helemaal in. Dat zeggen de bladen althans en het Textielmuseum zegt hetzelfde. Als bewijslast bracht het museum ruim dertig bordurende kunstenaars samen in een tentoonstelling. De bladen raden hun lezers aan om bloemen te borduren, dat is mode, maar bij bordurende kunstenaars ligt zulke vrolijkheid van oudsher moeilijk.

De ernst van het borduren stamt uit de jaren zestig, toen feministische kunstenaars de verstikking van het vrouwelijk rolpatroon gingen verbeelden in textiel. Je kon als feministe ook wel schilderen en beeldhouwen, maar dat waren vakgebieden die al eeuwen door mannen werden gedomineerd. Boks daar maar eens tegenop. Textiel was een vrijhaven waar vrouwen net zoveel kansen hadden, of zelfs iets meer. Kunstenaars zoals Anna Verschuure gaven stereotiepe kleedjes een agressieve of seksuele 'bite': subtiele ingrepen voor een optimaal ontregelend effect.

Nu we weer een feministische golf verder zijn, borduren ook mannen in deze beeldtaal van tegenstellingen. Zo exposeert Lam de Wolf moederlijke rokken waarop hij bij nadere inspectie geen troostende maar verontrustende teksten stikte: 'vergaan / nooit voorbij / wil'. En natuurlijk ontbreekt Berend Strik niet: hij oogstte tien jaar geleden al veel succes door keurige borduurgarens op harde pornofoto's los te laten - eigenlijk raakte juist toen borduren in in de kunst, meer dan nu.

Emoties smoren in superbraaf materiaal - in dit spanningsveld vindt veel textielkunst zijn kracht. Dat had een leidraad kunnen zijn van Geborduurd , maar dat wilde het museum per se niet: "Een scherpe afbakening in verschillende categorieën zou onrecht doen aan de diversiteit van de werken", meldt het persbericht. Inderdaad heeft het museum zich uitgeleefd in die diversiteit. Van aangeklede modepoppen tot tasjes en sieraden. Schilderijen worden met borduursels omlijst en op keramiek prijken stiksels. Er zijn servetten. Mobiele sculpturen. Grote en kleine wandkleden. Kortom: je kunt het zo gek niet verzinnen of het is geborduurd, en in de tentoonstelling te zien.

Het is niet de eerste keer dat het museum deze vergissing maakt. Het wil wel vaker textielkunst emanciperen met opsommende exposities over wat er allemaal wel niet kan met het materiaal. Alleen is dat materiaal voor de kunstenaars goddank geen doel maar een middel, om iets uit te drukken. En dat komt niet tot zijn recht. De inhoud van kunst slaat dood als een tentoonstelling enkel op de techniek wijst.

Het museum had beter een van de thematische lijntjes kunnen uitdiepen die je met wat speurwerk in 'Geborduurd' kunt vinden. Mode of uiterlijk is wellicht wat te voordehandliggend maar wie wist dat liturgie zo in de belangstelling zou staan als hier blijkt. Dat was een mooie kans geweest.

Maar, net als je het niet meer verwacht, bewijst gek genoeg de expositie zelf dat het anders kan. Vlak voor de uitgang is een afdeling 'lapjes', om het wat oneerbiedig uit te drukken, met eigentijds en ouder werk in vitrines. Met een aandoenlijke precisie borduurde in 1892 een dertienjarig meisje voor haar naaistersopleiding alfabetten en zware bijbelspreuken op haar letterlap. Deze ligt tussen wit linnen dat hedendaagse vormgevers net zo nauwkeurig bezoedelen met geborduurde wijnvlekken of noodkreten. 'Parlez moi' borduurt Suska Mackert en 'hete tranen' schrijft Manon van Kouswijk. Al kun je dat ook nuchter zien als een gebruiksaanwijzing. In dit gezelschap gebeurt meer dan kruissteken laten zien. Hier valt een snik, waardoor zo'n lap uit 1892 verandert van een proeve van kunnen in een voorbode van een keurslijf, hoewel we het meisje niet meer kunnen vragen hoe zij dat zag.

Het is een mooi thematisch hoekje geworden, over stil verdriet, alleen is het jammer dat dit maar zo'n piepklein hoekje is.

Geborduurd, t/m 4 juni in het Textielmuseum, Goirkestraat 96 Tilburg. Di - vr 10 - 17u, za - zo 12 - 17u. Inl.: 013 549 45 64 / www.textielmuseum.nl